In principe is de uurwissel van winter- naar zomeruur gemakkelijker te verteren dan de omgekeerde beweging (van zomer- naar winteruur). Toch moeten we stellen dat puur biologisch gezien, het winteruur beter is voor onze gezondheid. Meer blootstelling aan licht ‘s morgens is het best. Vandaar zouden we in de lage landen baat hebben om mee te gaan met het uur van Greenwich (Londen, Verenigd Koninkrijk). Dat uur ligt dichter bij onze biologische klok. Bij het zomeruur zitten we dus in principe +2u ‘weg’ van wat het meest ideaal is voor ons. Maar dit is wat achtergrondinformatie, hoe kan je nu inspelen op dat zomeruur?
Hoe pak je het zomeruur aan?
Bij een uurwissel kan je 3 dingen doen: anticiperen, reageren of niets doen. Welke methode je kiest, wordt beïnvloed door
- Je stijl als ouder. Ben je graag voorbereid of ben je eerder go with the flow?
- Het slaapgedrag van je kind. Past je kind zich gemakkelijk aan of staat hij op uur?
- De leeftijd van je kind. Bij een newborn werk je met de wakkertijden, vanaf het uur van opstaan, aangezien er nog niet echt een routine is om te ‘verschuiven’.
- Welke wissel: Bij de wissel van zomer naar winteruur zijn er veel ouders die anticiperen op het winteruur en zich graag voorbereiden. Bij de wissel nu (van winter- naar zomeruur) doen de meeste ouders niets en gaan onmiddellijk mee met het nieuwe uur.
Diverse methodes
Methode 1: Anticiperen (ik bereid me erop voor).
Wil je je voorbereiden, dan kan je enkele dagen (een week) voor de uurwissel de bedtijd en het opstaan uur van je kind geleidelijk aan vervroegen. Zo zorg je ervoor dat je kind op de dag van de uurwissel een uur vroeger gaat slapen en een uur vroeger opstaat.
In de praktijk is dit:
Je kind gaat nu slapen om 19 uur en wordt wakker om 7 uur dan start je op 24 maart (een week ervoor) met onderstaand schema:
- Dag 1 en 2: 6.45 uur opstaan 18.45 uur bedtijd,
- Dag 3 en 4: 6.30 uur opstaan 18.30 uur bedtijd,
- Dag 5 en 6: 6.15 uur opstaan 18.15 uur bedtijd,
- Dag 7 (dag van uurwisseling: zondag 31/03): 7 uur opstaan (nieuwe uur) – 19 uur bedtijd (nieuwe uur).
De dutjes mag je mee kwartiertjes opschuiven!
Methode 2: Reageren (ik ga na de uurwisseling stap voor stap aan de slag)
Hier start je na de dag van de uurwissel, 1 april (no joke) met de tijd van het winteruur.
In de praktijk:
Je kind wordt wakker om 8 uur (7 uur oude tijd) en hij doet zijn dut normaal op de middag, dan bied je deze dut aan om 13 uur (12 uur oude tijd). Je kan dan elke dag of elke 2 dagen erna een 15-tal minuten aanpassen. Stel dus dat je schema (oude uur) is 7 uur opstaan, 12 – 14 uur middagdut, 19 uur bedtijd dan:
- Dag 0: 8 uur opstaan, 13-15 uur middagdut, 20 uur bedtijd
- Dag 1: 7.45 uur opstaan, 12.45 – 14.45 uur middagdut, 19.45 uur bedtijd
- Dag 2: 7.30 uur opstaan, 12.30-14.30 uur middagdut, 19.30 uur bedtijd
- Dag 3: 7.15 uur opstaan, 12.15-14.15 uur middagdut, 19.15 uur bedtijd
- Dag 4: 7 uur opstaan, 12-14 uur middagdut, 19 uur bedtijd
Methode 3: ik doe niets en ga meteen mee in het nieuwe uur
Je laat je kind vanzelf wakker worden en dit zal normaal gezien een uur later zijn dan gewoonlijk. Vanaf dan ga je gewoon aan de slag met het uur op de klok waardoor de dut/bedtijd vroeger vallen dan de biologische klok van je kind gewoon is. Bedtijd op nieuwe uur (19 uur) is dan eigenlijk 18 uur. Je legt de lat die dag dan iets minder hoog. Duurt het inslapen langer? Is de dut wat korter? Je weet van waar het komt.
TIP! Doe een daguitstap of een buitenactiviteit de dag na de uurwissel zodat je kind zeker moe genoeg is bij bedtijd.
Vroege vogel & zomeruur
Waarom kan de uurwisseling (van winteruur naar zomeruur) een voordeel zijn voor een vroege vogel?
Stel dat je kind standaard om 5 uur ‘s morgens wakker wordt dan staat de biologische klok van je kind volgens de nieuwe routine op 6 uur. Dit is een voordeel omdat de biologische klok van een vroege vogel ‘herprogrammeren’ één van de moeilijkste dingen is. Door die ‘maatschappelijke’ uurwissel, gaat iedereen mee in deze nieuwe routine en kan je het gemakkelijker vasthouden. Dit wil niet zeggen dat dit het vroege vogel stuk oplost, maar voor sommige kinderen/ouders is dit wel het duwtje dat ze nodig hebben.
Waarom lukt het voor sommige kinderen minder goed? Onze biologische klok wordt beïnvloed door allerlei zaken en past zich vaak aan nieuwe tijdszones aan (vb. reizen). Als je kind van nature een ‘vroege biologische klok’ heeft dan kan het dat hij automatisch terug vroeger zal wakker worden.
Getuigenis
Stella, de oudste dochter van Arnout en Anoek, slaapt altijd beter tijdens het winteruur. Stella werd op ongeveer 3-jarige leeftijd een vroege vogel. Na heel wat proberen zitten Arnout en Anoek op het punt dat Stella slaapt tot 6u20 (wil je weten hoe we daar tot kwamen: lees hier), dat is haar limiet. Met het zomeruur denk je misschien, ok safe, maar bij Arnout en Anoek is, uit ervaring, gebleken dat het ‘winteruur’ dichter bij Stella haar biologische nood ligt. Eerst zijn er 2 weken met een ‘betere slaper’ maar Stella gaat toch terug richting die 6u20 en zelf ‘nog vroeger’ als er niet tijdig tussengekomen wordt. Het is allemaal wat ingewikkelde materie maar het winteruur ligt, bij Stella, dus dichter bij haar biologische slaapnood. Door haar te leren in het donker te blijven, geen diepzinnige gesprekken aan te gaan en … voor 6.30 uur kunnen we niet aan de slag met haar vroege vogel stuk. Maar in de zomer is het iets uitdagender is dan in de winter.
Waaruit kan je vroege vogel voordeel halen bij de wissel naar het zomeruur?
- Steek je kind tijdig in bed. Dit is wat wij altijd aanraden, los van het zomeruur. Maar voor veel ouders is het toch moeilijk om hun kind rond 18 – 19 uur naar bed te brengen. Het voelt vaak tegennatuurlijk om je kind om 18.30 uur al in bed te steken. Maar nu heb je geen tegenargumenten want 18 uur wordt binnen 10 dagen 19 uur.
- Bij de verandering van het zomeruur verander je niets en ga je dus automatisch naar een bedtijd van bijvoorbeeld 19 uur (nieuwe uur). Zit je nu op 18 – 5 uur dan ga je dus naar 19 – 6 uur.
- Na de verandering van het zomeruur, kan je proberen om je kind niet voor 6 uur (nieuwe tijd) ‘s morgens uit bed te halen. De reden hiervoor is dat een biologische klok van een kind ingesteld wordt op basis van licht, sociale interactie en voedsel. Als je 1 van die 3 aanbiedt voor 6 uur ‘s morgens dan krijgt de biologische klok van je kind het signaal dat het oké is om te blijven wakker worden op dit vroege uur.
Bijkomende tips rond slaapomgeving/routine
- We zijn fan van slaapwekkers (vanaf 2/2,5 jaar). Zeker bij een uurwissel of in de zomermaanden kan je extra voordeel halen uit een slaapwekker. Waarom? Tijdens de periode met ‘lange dagen’ kan je niet verwijzen naar ‘het is buiten donker dus je moet slapen’. Het is langer licht ‘s avonds en binnenkort zal het al licht zijn vooraleer je kind opstaat. Op die momenten kan een slaapwekker een indicatie geven aan je kind: nu is het nacht en liggen we in ons bed en nu is het dag kunnen we opstaan.
- De uurwissel naar het zomeruur betekent dat de zomer eraan komt met langere dagen! In het het idee van de nakende zomer is het belangrijk dat de kamer van je kind goed verduisterd is, zeker bij vroege vogels. Niet alleen ‘s morgens, maar ook ‘s avonds bij het inslapen is verduistering belangrijk.
- Last van fluitende vogels ‘s morgensvroeg? Wil je kind met zijn raam open slapen omdat het te warm is? Gebruik witte ruis! Niets dan voordelen!
- Check de slaapkledij van je kind. Het is binnenkort tijd om die winterslaapzak te vervangen door een lichter model. We willen niet te koud hebben ‘s nachts maar ook niet te warm.
- Blijf ondanks de langere avonden de bedtijd van je kind respecteren. We kunnen het niet genoeg blijven herhalen 😊.
Succes!
Anoek & Lien